Het wordt deze week weer even ouderwets koud, met ’s nachts gedurende de hele week temperatuur onder de nul graden. Het koude weer heeft mogelijk ook gevolgen voor gasprijzen, aangezien het gasverbruik zal oplopen en daarmee dus ook de vraag naar gas.

Sinds 1 januari 2024 is het prijsplafond voor energie verdwenen, wat betekent dat je als huishouden weer te maken hebt met de marktprijzen van je energieleverancier. Daarbij zijn er grofweg drie varianten:

  • Dynamische prijzen: deze worden op dagbasis aangepast, dus prijsdalingen van stroom en gas worden meteen doorberekend, maar prijsstijgingen ook
  • Variabele energieprijzen: deze worden elke maand of eens per drie maanden aangepast en zijn gebaseerd op gemiddelde inkoopprijzen van energieleveranciers over één tot drie maanden.
  • Vaste prijzen: hierbij worden prijzen van gas en stroom voor 1 jaar of 3 jaar vastgezet.

Duidelijk is dat huishoudens die een 1-jaarscontract of een 3-jaarscontract hebben dat deze winter nog doorloopt, niet geraakt worden door stijgende gasprijzen op de korte termijn.

Omgekeerd merken klanten van energieleveranciers met dynamische contracten het de komende weken wel direct in de portemonnee, als gasprijzen stijgen.

Voor variabele prijzen geldt dat die met enige vertraging ook reageren op stijgende prijzen.

Afgelopen week publiceerde Business Insider een overzicht van dynamische, variabele en vaste energieprijzen voor nieuwe klanten per 1 januari 2024. Daarbij bleek dat de laagste dynamische gastarieven op ongeveer 1,12 euro tot 1,20 euro per kuub lagen begin deze maand. En bij variabele tarieven lag de bandbreedte voor de gasprijzen tussen de 1,22 euro en 1,57 euro per kuub.

Voor de vaste gascontracten lag de de bandbreedte bij de 1-jaarscontracten tussen de 1,24 euro en 1,34 euro per kuub. Hierbij is dus te zien dat er vrij scherpe concurrentie is tussen energieleveranciers op de 1-jaarscontracten, terwijl anderzijds de verschillen bij variabele prijzen zeer groot zijn. De hoogste variabele prijzen liggen zelfs fors boven de hoogste tarieven voor 1 jaar vast.

Voor consumenten met dynamisch of een variabel gastarief kan het bij stijgende gasprijzen mogelijk aantrekkelijk zijn om toch voor een vast contract te kiezen, al weet je natuurlijk niet wat de prijzen na de winter gaan doen.

Op de korte termijn kan het in elk geval geen kwaad om de ontwikkeling van gasprijzen in de gaten te houden. “Sinds 3 januari is er weer een stijging van de inkoopgasprijzen op de groothandelsmarkt ingezet", zegt energie-expert Ewoud van de Kolk van financiële vergelijker Pricewise hierover in een persverklaring.

"Je kunt ervan uitgaan dat we die stijging binnen afzienbare tijd terug zullen zien in de tarieven energiecontracten. Zeker als het koudefront en de koude periode doorzetten."

Gasprijzen: van groothandelsmarkt naar prijs voor de consument

Prijzen op de groothandelsmarkt geven de meest actuele informatie over de ontwikkeling van gasprijzen. Maar voor consumenten moet dan nog een vertaalslag gemaakt worden naar de prijzen die energieleveranciers rekenen.

Om van de gasprijs op de groothandelsmarkt naar de consumentenprijs te komen, zijn een aantal zaken van belang.

Zo noteert de 'kale' gasprijs op de groothandelsmarkt in megawattuur, terwijl energieleveranciers werken met prijzen per kuub, inclusief belastingen. Je kunt hiervoor een omrekenfactor gebruiken.

Maandag was er overigens nog weinig te zien van een reactie van de gasprijs op kouder weer. Zo noteerde de gasprijs op de Amsterdamse groothandelsmarkt voor levering van gas in februari bijvoorbeeld op 33,70 euro per megawattuur, 2 procent lager dan vrijdag.

Sinds de start van deze maand zijn gasprijzen wel met 3 euro per megawattuur gestegen, ofwel een plus van een kleine tien procent.

Echter, in de onderstaande grafiek is goed te zien dat groothandelsprijzen medio oktober nog op 55 euro per megawattuur lagen en sindsdien met bijna 25 euro per megawattuur zijn gedaald tot ongeveer 30 euro per megawattuur begin dit jaar. Als we de komende weken verdere prijsstijgingen zien, vinden die dus plaats vanaf een relatief laag niveau.

Een 'kale' groothandelsprijs van ongeveer 34 euro per megawattuur komt omgerekend neer op ongeveer 0,33 euro per kuub. Hiermee heb je de kale gasprijs in kubieke meter.

Vervolgens moet je rekening houden met de energiebelasting en btw voor de consumentenprijzen. Dit jaar gaat dat om afgerond 0,71 euro per kuub. Tel je de belasting op bij de kale gasprijs van 0,33 euro per kuub dat komt dat neer op 1,04 euro per kuub. Daar hoort echter nog een opslag bij voor de kosten- en winstmarge van de energieleverancier en die kan flink verschillen per aanbieder.

Aanbieders van dynamische energiecontracten laten prijzen voor klanten op dagbasis meebewegen met de groothandelsprijzen. Zij rekenen doorgaans ook de laagste opslag ten opzichte van de groothandelsprijzen, omdat ze hun kosten en winst veelal via een vaste maandelijkse vergoeding willen (terug)verdienen.

Bij variabele energiecontracten, waarbij de prijzen eens per maand of per drie maanden worden aangepast, ligt dat doorgaans anders. Hetzelfde geldt voor langere contracten voor 1 jaar of 3 jaar vast. Hierbij rekenen energieleveranciers doorgaans een wat hogere opslag door via de verbruiksprijzen.

Stel dat een energieleverancier een winst- en kostenopslag van 25 cent per kuub hanteert. Dan kom je met een groothandelsprijs van 34 euro per megawattuur uiteindelijk uit op een consumentenprijs per kuub van 1,29 euro.

Maar als de groothandelsprijs de komende weken bijvoorbeeld met 10 tot 15 euro per megawattuur stijgt, dan impliceert dat een prijsstijging in kuub van grofweg 9 cent tot 14 cent.

LEES OOK: Dit verandert er per 1 januari 2024 voor je energierekening: kosten gas, stroomnet en stadsverwarming omhoog: zoveel ga je extra betalen